Terence O'Neill

Terence O'Neill
Ganwyd	10 Medi 1914  Llundain
Bu farw	12 Mehefin 1990  Hampshire
Dinasyddiaeth	y Deyrnas Unedig, Gweriniaeth Iwerddon
Alma mater	Coleg Eton West Downs School Coleg Milwrol Brenhinol, Sandhurst
Galwedigaeth	gwleidydd, gwas sifil, person milwrol
Swydd	Prif Weinidog Gogledd Iwerddon, aelod o Dŷ'r Arglwyddi, Aelod Seneddol Gogledd Iwerddon, Dirprwy Aelod Cynulliad Seneddol Cyngor Ewrop
Plaid Wleidyddol	Plaid Unoliaethol Ulster
Tad	Arthur O'Neill
Mam	Annabel Crewe-Milnes
Priod	Jean O'Neill, Lady O'Neill of the Maine
Plant	Patrick Arthur Ingham O'Neill, Penelope Ann O'Neill
Perthnasau	Bamber Gascoigne

Terence Marne O'Neill (10 Medi 1914 – 12 Mehefin 1990) oedd pedwerydd Prif Weinidog Gogledd Iwerddon.

Ganed Terence O’Neill yn Llundain, yn fab i'r Capten Arthur O'Neill, yr Aelod Seneddol cyntaf i'w ladd yn y Rhyfel Byd Cyntaf. Aeth ef a'i deulu i fyw i Ogledd Iwerddon yn 1945, ac yn 1946 etholwyd ef i Senedd Gogledd Iwerddon dros Blaid Unoliaethol Ulster (UUP).

Yn 1963, olynodd Syr Basil Brooke fel Prif Weinidog Gogledd Iwerddon. Ceisiodd wella'r berthynas rhwng Protestaniaid a Chatholigion, ond bu gwrthwynebiad i hyn gan rai Protestaniaid. Gwahoddodd y Taoiseach (Prif Weinidog Gweriniaeth Iwerddon), Seán Lemass, i Belffast i gynnal trafodaethau; gwrthwynebwyd hyn yn chwyrn gan rai Unoliaethwyr, yn arbennig Ian Paisley.

Yn 1968, dechreuodd yr ymgyrch hawliau sifil yng Ngogledd Iwerddon. Ceisiodd O'Neill wneud newudiadau i gyfarfod a rhai o'u gofynion, ond roedd ei fesurau yn rhy ychydig i'r Catholigion, ond yn ormod i lawer o Brotestaniaid, gan gynnwys llawer yn ei blaid ei hun. Galwodd ethliad yn Chwefror 1969, ac wedi methu cael buddugoliaeth glir, ymddiswyddodd fel arweinydd yr UUP a Phrif Weinidog ym mis Ebrill.